Vakantie. Vier-weken-en-een-dag varen we door Nederland. Amsterdam. Monnickendam. Alkmaar. Gouda. Dordrecht. Biesbosch. Gorinchem. Culemborg. Doesburg. Zwolle. Vollenhove. En niet te vergeten Spaarndam.
De Canicula in de Biesbosch
Dichtbij huis, maar toch heel ver weg. Langs de mooiste plaatsen van Nederland. Heel af en toe passeren we een snelweg met razende auto’s boven ons hoofd. Wíj razen niet. Wij tuffen. Héérlijk!
Vier weken is niet genoeg. We willen vier máánden, zes maanden. Acht!
Maar na vier weken roept de plicht. Werk, huis en tuin. Het onkruid staat meters hoog.
Ooit m’n grootste hobby, de tuin. Spitten, zaaien, planten, maaien. Tot de boot kwam. Sindsdien ligt-ie er wat verwaarloosd bij.
“Ik ben klaar met die tuin”, zeg ik tegen de kapitein. Hij is dat al veel langer en ziet z’n kans schoon.
‘Dan verkopen we toch gewoon het huis?’
Dakloos
Dus nu zijn we dakloos. Gelukkig hebben we nog een boot. En niet zomaar een boot: de Canicula, waarmee we prachtige tochten maken.
Bijvoorbeeld deze tocht, van Edam via Marken naar Amsterdam. Kijk maar even mee!
Met de boot lig je vaak op de mooiste plek van de stad. Jachthaven Maartensgat in Dordrecht is zo’n plek. Schilderachtig gelegen, aan de voet van de Grote Kerk. De klok slaat vijf als we binnenvaren. Een mooie tijd om een stadswandeling te maken!
De oudste stad van Holland telt 1600 monumenten lees ik op internet.
We willen ze allemaal zien!
Ik tik op Google ‘stadswandeling Dordrecht’. Stadswandelingen genoeg! Eerst naar de VVV. Die is gesloten. Natuurlijk. Het is zaterdagavond en op zondag is-ie ook dicht.
Maar op de website is vast wel een stadswandeling te vinden!
Na een muisklik of vijf krijg ik een kaartje met zeven historische plekken. Dat is alvast wat. Ik zoek verder op de website. De stadswandeling staat vast op de pagina Zien & Doen!
Huh? Duurzaamheidscentrum Weizicht? Een moestuin bij Villa Augustus? Een tapasbar? Ik wil gewoon een stadswandeling! Ik zoek verder. En dan vind ik het:
Stadswandelingen op te halen bij de balie van de VVV…
Maar de balie is dicht! En morgen varen we verder! Een andere website dan?
Zucht…
112 euro… met een groép! We zijn maar met z’n tweetjes!?
Dan gaan we zélf wel op zoek naar de highlights van Dordrecht. We stappen van boord. Yes! Een wegwijzer. Mét:
Helaas. Halverwege de Nieuwe Haven houden de Rondje-Dordt-bordjes op. We lopen nog een stukje verder en stappen zomaar een straatje in. We komen langs het stadhuis. En het pand van de Gulden Os aan de Groenmarkt. En dan zijn we ineens weer bij de jachthaven.
Moeten we nog niet even terug? Ik twijfel. Maar m’n voeten doen zeer en een koud biertje lonkt.
De volgende dag varen we wat teleurgesteld verder. Richting Biesbosch, langs de kade van Dordrecht. ‘Stop!’ roep ik. ‘Dáár zijn we helemaal niet geweest!’
De kapitein zegt, met de-blik-op-vooruit:
“Een hele goede reden om terug te komen”
Een uurtje later varen we de Biesbosch binnen. We kijken rond in het bezoekerscentrum. En dáár zie ik ze liggen. Stápels.
Ik neem er alvast eentje mee. Voor de volgende keer.
Dit stukje is bijna klaar als we in Culemborg aankomen. Na betaling van het havengeld geeft de havenmeester van jachthaven De Helling me een tasje. Het zit vól met informatie over de historische stad. En een stadswandeling. Na het eten maar es even een ommetje doen!
Inmiddels zijn we vaker in Dordrecht geweest en hebben we van de havenmeester van jachthaven Maartensgat tássen met informatie gekregen. En: Dordrecht is een prachtige stad om te bekijken!
Vrij liggen aan een eilandje. Ankeren midden op een meer. Heerlijk luieren in het zonnetje. Die zon vervolgens onder zien gaan. En dáár dan een foto van maken. Elke avond komen tientallen van die ultieme genietmomenten voorbij in de facebook-vaargroepen. Maar niet voor mij, want ik ben stroomverslaafd. Elektriciteit houdt m’n mobiel, m’n Ipad, m’n camera en m’n laptop in leven. En op zo’n mooi eilandje ís geen stroom. Laat staan midden op een meer.
Ik vind het dan ook supertof dat recreatieschap Marrekrite eind maart laat weten op een paar mooie, stille plekjes aan de Friese meren elektriciteit aan te willen leggen. ‘Yes’, denk ik. Maar ik ben de enige. Een storm van kritiek barst los.
Stroom in de stilte? Een échte watersporter kan toch zeker zónder stroom!
Gelukkig voor al die verontwaardigde mensen blijkt het een 1 april-grap.
‘Jammer’, denk ik stiekem…
En dan is het vakantie. We gaan natuurlijk varen. Ik verheug me op alle tijd die ik heb om ongestoord stukjes te schrijven. Om filmpjes te maken. En om de website bij te houden.
De kapitein vraagt vóórdat we op vakantie gaan:
“Zullen we een generator kopen? Voor als we ergens liggen zonder stroom?”
‘Nee’, zeg ik. ‘Dat nóóit!Van die apparaten waarvan alleen de eigenaar lol heeft en de rest van de omgeving in de herrie zit…’
Zo-eentje dus…
Na drie dagen heb ik al spijt. In de jachthaven van Huizen liggen we weliswaar naast een stroompaal…
Waar we drie keer vijftig cent ingooien, maar waar niks uitkomt! Help!
Toch overleef ik de avond. En de ochtend. En de rest van de dag. ’s Avonds liggen we in de jachthaven van Monnickendam. Aan het stroom.
Nu liggen we weer op een stroomloze plek. Aan de steiger van een mooi eilandje in het Alkmaardermeer. Stil is het niet, want de buurman heeft z’n generator aan.
Met het schrijven van dit stukje put ik het laatste beetje stroom uit de accu van m’n laptop. Nog 1 uur en 33 minuten. Nog 45 minuten. Nog 13.
Ik overweeg een beetje stroom te lenen bij de buurman. Gelukkig red ik het net…
Als ik klaar ben pak ik een boek. Ik lees een stukje en bewonder het uitzicht. De kapitein geniet en ik ook. In de wetenschap dat ik morgenavond weer stroom kan tappen in een jachthaven.
Maar ik kan nu wel een foto maken van zo’n prachtige zonsondergang!
Veel watersporters hebben een hond. Wij zijn daar best wel een beetje jaloers op, want:
Wij willen ook een hond!
Dat gaat niet, want de Canicula is te klein voor ook nog een hond. Dus genieten we mee van alle hondenfoto’s die voorbij komen in de facebook vaargroepen. Maar wat blijkt nu? Zonder het te weten hebben wij ook een hond.
Ik zie jullie al denken…
Waar gáát dit over? En wáár is die hond?
Het komt allemaal door de post van een facebook vaarvriend.
De vriend vraagt in zijn post om de meest hilarische en unieke bootnamen.
Uit heel Nederland komen vervolgens de leukste namen voorbij:
Quisnix (want ik wist niks)
Almnpoen
She got the house
Salliesinke
Brave Hendrik. Bijboot Kwaaie Kee (haha)
Vis-kus
De Canicula past bést in dit rijtje. Vind ik.
Want: hilarisch is-ie niet. Uniek wel. We krijgen vaak de vraag: ‘wat betekent dat?’
Het is een eerbetoon aan de overleden vriend van de vorige eigenaar van de Canicula. Die vriend had een kleine hond. Het wordt ons uitgelegd in het Duits. Beetje lastig. Hoe het precies zit hebben we nooit helemaal begrepen.
Terug naar de facebookpost. Ik ga zoeken op internet.
En wat blijkt?
Canicula is de naam van de Ster van de Kleine Hond.
Kleine Hond, ofwel Canis Minor, ofwel Canicula
Voorlopig hebben we met de Canicula dus hond genoeg aan boord!
Zijn er meer boten met de naam Canicula? Ik ben heel benieuwd…
Geintje natuurlijk. Wij weten heel goed wat poetsen is. En dat is beslist niet onze hobby. Als we op de boot zijn dan willen we maar één ding: varen.
Veel mannen denken daar anders over. Als wij nog slapen zijn zij al druk met dweil en schrobber in de weer.
We zien al die mannen bezig als we de eerste keer met de boot op vakantie zijn. Wij zitten rustig aan de koffie en zij poetsen de boot van boven tot onder tot-ie glimt als een spiegel.
P. en ik kijken elkaar aan. Wat is dit voor een fenomeen? En waarom zo vroeg in de ochtend? We zoeken het op. Het heet:
Dauwspoelen
Door ’s morgens de dauwnatte dekken met een paar putsen water te spoelen is alles sneller schoon en droog.
Maar waarom moet dat ’s morgens vroeg? En waarom niet gewoon met leidingwater?
Ik vraag het jullie via facebook. Een greep uit de antwoorden:
Dauwspoelen deden ze vroeger op de binnenvaart. Dauw vreet de teer van je luiken. Gewoon spoelen met een puts buitenboordwater. Op onze boot dweil ik de dauw op met een mop of een doek. Is de boot weer lekker droog en haal je het vuil ook weg. Maar niet om zeven uur hoor!
Als je dauw wegspoelt smorgens heeeeeel vroeg dan is je schip redelijk schoon zonder te boenen. (is overigens wel uit de tijd )
Ik ken het, nu geen boot maar vroeger aan boord van diverse schepen gedaan. Leidingwater zit kalk in, moet je tappen uit een relatief beperkte voorraad, kost tijd en gesleep met klotsende emmers. Met de puts is super makkelijk.
Mmm. Daar zit wat in. Op het internet vind ik ook nog iets over spinrag dat je in een handeling door weg kunt werken. Ook geen slecht idee met al die spinnen die in de kabelaring van de Canicula wonen….
Toch is er iets dat ons tegen houdt. Luiheid. Het draait er uiteindelijk op uit dat we één keer schoonmaken. Bij voorkeur op een druilerige dag. En dan doen we het de hele zomer niet weer.
Als jullie dus een vieze boot tegen komen, dan zijn wij dat…
Onder het schrijven van dit stukje bedenk ik dat ik één vraag vergeten ben te stellen via facebook.
De Koppelsluis in de Veenvaart in de richting van De Groene Trambrug
Met twee collega’s zit ik aan de lunchtafel. Ze wonen allebei in zuid-Drenthe, een regio waar ik ben opgegroeid, maar nu nooit meer kom. Het gesprek gaat over passies. Zoals ik een passie heb voor varen en bootjes, zo hebben zij een passie voor hardlopen. Onze passies brengen het gesprek op de Veenvaart. Daar varen bootjes en zij lopen er hard langs.
Beide collega’s hebben het met eigen ogen gezien: er varen weer meer boten door de Veenvaart. Da’s goed nieuws!, denk ik
Hoe zat het ook alweer? Het stukje kanaal tussen Erica en Ter Apel is nog maar sinds vijf jaar open. Het is nieuw gegraven voor de watersport om een rondje om Drenthe te kunnen varen. De eerste twee jaar hadden de sluis- en brugwachters het nog heel druk met zo’n drieduizend boten per jaar. Daarna werd het steeds stiller op de Veenvaart.
De vaarroute Rondje Drenthe met rechtsonder het stukje nieuw gegraven Veenvaart (of Koning Willem-Alexanderkanaal)
Het weekeinde na het gesprek aan de lunchtafel varen we niet uit met de Canicula, maar bezoeken we het festival Retropop in Emmen. We blijven een nachtje slapen en omdat we toch in de buurt zijn bekijken we de volgende dag de Veenvaart. We parkeren bij restaurant de Groene Trambrug en lopen langs het kanaal naar de nieuwe Koppelsluis. Er komen een paar boten doorheen, waaronder de Snikke Johannes Veldkamp. Genoeg te zien!
De Snikke Johannes Veldkamp in de Koppelsluis in de Veenvaart
Op de terugweg naar de auto kopen we een ijsje bij De Groene Trambrug. Ik kan het niet laten de serveerster te vragen of het nu echt drukker is in de Veenvaart.
“Nou nee”, zegt ze, “helemaal niet”.
Thuis knutsel ik een filmpje in elkaar van de Snikke die door de Koppelsluis vaart, post ‘m op m’n facebookpagina Varen met de Canicula en vraag de vrienden uit de facebookgroep: “Waarom komen er steeds minder watersporters naar de Veenvaart?”
Ik krijg veel verschillende antwoorden:
Niet diep genoeg
Te ver weg dus alleen geschikt voor pensionado’s
Te veel en te lage bruggen
Te veel sluizen
Onbekwame sluiswachters
Onbekendheid
Het aantal watersporters loopt terug
Door de crisis hebben minder mensen een schip
Maar ook:
Ik ga ‘m zeker nog varen
Het is een prachtige en rustige route
Wij hebben ‘m al drie keer gevaren
Op de achterkant van een sigarendoosje sla ik aan het rekenen. Het uitgraven van de ontbrekende vier kilometer + de bouw van sluizen: 9,8 miljoen euro. De aanleg van voorzieningen aan de wal: 1,5 miljoen. Gemiddeld 2500 schepen per seizoen over dertig jaar = 150 euro per schip.
Is deze vaarroute nu al dat geld waard?
Een goeie vraag. Het is natuurlijk belastinggeld, dat ook op een andere manier besteed had kunnen worden. Bijvoorbeeld aan medicijnen die nu niet in het basispakket zitten. Aan de ouderenzorg. Aan het onderwijs. Maar ik ben opgegroeid in het gebied en weet dat Zuidoost-Drenthe elke opwaardering kan gebruiken. De Veenvaart is een prachtige extra attractie. We hebben het met eigen ogen gezien. De route loopt bovendien door museum Het Veenpark in Barger-Compascuum, dat daardoor extra bezoekers trekt. En elke bezoeker telt!
De Veenvaart in de richting van de Koppelsluis. Links restaurant de Groene Trambrug.
Heeft jouw overgrootvader ook de grond omgespit in Hollands Siberië? Ja, je leest het goed. De grond bewerkt rond de dwangkolonie Veenhuizen. Terwijl jouw overgrootmoeder moest spinnen. Of wassen. Of honderden kilo’s aardappelen schillen. Zwaar werk. Ver weg in Drenthe. In Hollands Siberië, oftewel Veenhuizen.
Met de boot naar Hollands Siberië
Waar vroeger bedelaars uit heel Nederland naar toe werden gestuurd. Hoe ze daar kwamen? Met de boot vanuit Amsterdam, over de Zuiderzee naar Blokzijl. Vandaar naar Assen en verder, over de Kolonievaart naar Veenhuizen. Een geschiedenis waarvan nog steeds veel te weinig mensen weten.
Dit is die Kolonievaart. Duizenden, misschien wel tienduizenden vooral westerlingen zijn er met trekschuiten naar Veenhuizen vervoerd.
Arme sloebers
De Kolonievaart ligt langs onze favoriete route op weg naar de Canicula. Als we er langs rijden zie ik in gedachten duizenden arme sloebers in trekschuiten voorbij komen. Vaders, moeders, kinderen, in hun grauwe kleren. Voor de meeste mensen enkele reis.
Met de trekschuit naar Veenhuizen. Foto: Drents Archief
Gevangenisdorp
Nu is Veenhuizen een gevangenisdorp met échte gevangenissen. Ook Willem Holleeder alias De Neus zat er opgesloten, en de Drie van Breda. In het dorp staan prachtige gebouwen. Eén van de mooiste is het Tweede Gesticht, bijna 200 jaar geleden gebouwd voor bedelaars en hun gezinnen. Het Nationaal Gevangenismuseum zit er nu. Die laat als attractie speciale boevenbussen door het dorp rijden.
De kolonie is in de race voor een plek op de Werelderfgoedlijst van Unesco.
Boevenbus en boevenboot
Door de lage vaste bruggen en de dammen kun je er met de boot al lang niet meer komen. Maar wat zou het geweldig zijn als we, net als de paupers, weer van Assen naar Veenhuizen kunnen varen. Om met eigen ogen het resultaat van de noeste arbeid van onze voorouders te zien. Naast een fantastische extra attractie voor de watersporter ook een toeristische kans om Veenhuizen nog beter op de kaart te zetten. Met de boevenbus én de boevenboot.
En dan mogen wij gelukkig wel weer naar huis….
Zij (nog) niet…
Meer weten? Lees dan het boek Het Pauperparadijs. Schrijfster Suzanna Jansen vertelt hoe haar voorouders in Veenhuizen terechtkwamen en hoe het hen daar verging. Als je het boek koopt via onderstaande link krijgen wij een kleine commissie.
En wil je weten of jij ook afstamt van een Drentse pauper? Net zoals Willeke Alberti, Alexander Pechtold en één miljoen andere Nederlanders? Je kunt het vinden in het Drents Archief.
Ik heb me voorgenomen dat dit geen zeurblog wordt!
Ik ga het dan ook niet hebben over douches in jachthavens. Douches waarvan je zeker weet dat de eigenaar van de jachthaven er nog nóóóit onder heeft gestaan. Want anders zou hij er geen euro voor durven vragen. Maar in plaats daarvan geld toe betalen aan z’n gasten.
Gelukkig zijn er ook uitzonderingen! Lees snel verder!
Binnenkort word ik 51 jaar. En al klinkt dat oud (is dat zo?), het is eigenlijk te jong voor Bob Evers.
Bobwie?
In het holst van een stormachtige nacht zitten Arie, Bob en Jan op een motortjalkschip, piekerend over een goudschat…
Bob Evers uit Amerika en zijn Nederlandse vrienden Arie Roos en Jan Prins, de hoofdpersonen in de spannende-boeken-serie van Willy van der Heide. De serie verscheen halverwege de vorige eeuw. Ook in mijn jeugd al belegen dus. Toch las ik de boeken helemaal stuk. Zo spannend!
De schat is ingepikt door een bende onder aanvoering van een man die zich ‘de kapitein’ noemt…
Terug naar de douche.
Jachthaven Lunegat in Dokkumer Nieuwe Zijlen heeft een super sanitairgebouw, waar je met plezier een euro (ja zelfs wel twee) uitgeeft voor de douche. In dat heerlijk verwarmde gebouw staat ook een boekenkast. Je zet er een boek in en haalt er een boek uit. Geweldig systeem. En ja, je raadt het al, ik pakte:
Er volgt een klopjacht op de kapitein om de schat terug te veroveren. Dat lukt! ‘Wa… wat is dat?’ ‘Goud’, zegt Bob ongeduldig. ‘Wat dacht jij dat het was, jou zeekoe? Plutonium? Drop?’
Ik lees een stukje voor aan P. Die kijkt verstrooid op van z’n Volkskrant-puzzel en zegt ‘Ik ben toch de kapitein? Hij heeft duidelijk niet mee gekregen waar het over gaat. Ik schiet in de lach.
Pas maar op dat Arie, Bob en Jan niet achter jou aan gaan zitten, hier in de haven van Zoutkamp! Al had ik dat wel eens willen zien!
Hij gaat naar de Vamex. Voor het marifoon-examen. Pas als je dat hebt gehaald mag je communiceren met sluiswachters enzo. Niet dat het nodig is. De Canicula is te klein voor een verplichte marifoon. Maar het kan wel handig zijn.
Als je moederziel alleen voor een sluis ligt en geen idee hebt of ie wel of niet bediend wordt.
P. bestudeert daarom al wekenlang het lesboek en oefent proefexamens.
Ik blijf dus thuis. Maar ik ga véél liever mee. Want thuis wacht een heel vervelend klusje….
Het houtwerk van de dakgoten moet schoon! Bah!
Vooral als je zo’n mooie, maar bewerkelijke dakgoot hebt als wij… Met heel veel tegenzin beklim ik de ladder. Op-en-neer, op-en-neer. Het houtwerk is zo vies dat ik na elke twee meter schoon poetswater moet halen. Heen-en-weer. Heen-en-weer.
Mijn chagrijn groeit met elke centimeter. Toch dwing ik mezelf door te gaan. Halverwege de goot passeer ik de leipeer.
Drie dagen geleden één witte bloesempracht, nu is ie alweer groen.
Als ik bij de boom ben aangekomen valt mijn oog op de uitgebloeide bloemetjes.
Hele kleine peertjes! Mijn humeur wordt op slag beter. Op dat moment rinkelt m’n mobiel in mijn broekzak. In m’n haast ‘m op te nemen kukel ik bijna van de trap.
P. is geslaagd! Hoera!
Victor Romeo Oscar Lima India Juliett Kilo Papa Alfa Sierra Echo November
Honderden mensen hebben afgelopen week hun stem uitgebracht op de Marker Wadden. Een leuke stunt van Natuurmonumenten, die iedereen op deze manier alvast de gelegenheid gaf een kijkje te nemen bij het nieuwe eilandenrijk op een paar kilometer afstand van de Houtribdijk, de weg tussen Lelystad en Enkhuizen. Wat mij betreft de mooiste weg van Nederland, maar dat even terzijde.
Maar waarom worden die eilanden eigenlijk aangelegd? Hier het verhaal van onze tijdelijke buurvrouw in de jachthaven van Muiden, afgelopen zomer. Ze was even voor ons met man en zoon aangekomen. We lagen nog maar net vast toen ze begon te vertellen. Want ze hadden die dag een hel van een tocht gehad.
Als redelijk onervaren bootjesmensen hebben wij vanuit Friesland nog nauwelijks het IJsselmeer bevaren. Even snel van Workum naar Hindeloopen, of iets verder, van Stavoren naar Makkum. Met mooi weer, niet te veel wind en veilig langs de kust. Natuurlijk lonkt de overkant. Doen we volgend jaar, beloofden we onszelf afgelopen zomer. Gaan we lekker van Lemmer naar Enkhuizen, via de sluis het Markermeer op. Dan op familiebezoek in Hoorn en daarna nog een visje eten in Volendam. Heerlijk toch?
Totdat we die dag in Muiden het verhaal van onze tijdelijke buren hoorden. Nuchtere Friezen uit Makkum. Ze hadden een nachtmerrie beleefd tijdens hun vaartocht van Volendam naar Muiden. Hun boot was steeds langzamer gaan varen, totdat ze nauwelijks meer vooruit te krijgen was. Een paar keer achteruit slaan hielp maar voor heel even.
Naast, voor en achter hen werden onbestuurbaar geworden boten weggesleept door reddingboten.
Die lagen alvast klaar om watersporters te hulp te schieten. Zelf slaagden ze er nog maar net in met een slakkengang en klotsende oksels Muiden te bereiken. De oorzaak: grote trossen waterplanten in schroef en roer.
Wat is er aan de hand? Met de aanleg van de Afsluitdijk en de Houtribdijk is de natuurlijke balans van het Markermeer verstoord. Daardoor zijn er bijna geen vissen en schelpdieren meer. Dat is niet goed voor de trekvogels, maar ook niet voor de waterkwaliteit van het Markermeer. Het water is namelijk zo schoon dat de zon er gemakkelijk doorheen schijnt en de waterplanten tegen de klippen op groeien.
[stextbox id=”info” defcaption=”true” shadow=”false”]Wat feiten op een rij:
De aanleg van de Marker Wadden kost 75 miljoen euro
Het gaat om vijf eilanden van samen 750 hectare
Het eerste eiland, dat bestemd is voor bezoekers, kost 50 miljoen euro
Daar komen een jachthaven, een wandelpad en een strand
De overige vier eilanden zijn voor de natuur
Mogelijk komen er in de toekomst nog drie eilandengroepen bij
[/stextbox]
Gelukkig zijn inmiddels maatregelen genomen om het water weer wat viezer en minder aantrekkelijk voor waterplanten te maken. Er zijn gaten in de dijk gemaakt om zouter water uit het IJsselmeer binnen te krijgen en de Marker Wadden worden aangelegd voor meer vogels en vooral ook meer vogelpoep. Die poep moet het water troebel maken, zodat de zon er minder gemakkelijk door heen schijnt.
Pleisterplaats Marker Wadden voor meer vogels en vooral meer vogelpoep. Foto: Straystone Fotografie.
Maar deze zomer wordt het nog niet beter. We spraken tijdens Boot Holland 2017 in Leeuwarden met een vertegenwoordiger van Toeristisch Enkhuizen. “Het Markermeer op? Niet doen!”, was zijn boodschap. Jammer. Het had ons juist zo leuk geleken om dit jaar met de Canicula op familiebezoek te gaan in Hoorn. Voor ons, en voor vele watersporters met ons, zou het mooi zijn als het Markermeer in 2018 weer veilig is om te bevaren en we de opening van de haven van de Marker Wadden per schip mee kunnen maken. Want wat ziet het er schitterend uit!
