Dwars door Friesland stroomt het laatste restant van de Middelzee; de Zwette. Vroeger doorsneed deze zeearm half Friesland, tegenwoordig is-ie gedegradeerd tot een smal stroompje waarover je van Leeuwarden naar Sneek en vice versa kunt varen. Halverwege de Zwette kun je afslaan voor een nachtje aanleggen in Mantgum. Tenminste, als je boot niet dieper steekt dan 1.25 meter of hoger is dan 2.50 meter. Hebben wij weer eens mazzel!
In deze video kun je onze vaartocht van Leeuwarden naar Mantgum bekijken
Aanleggen in Mantgum
Wij zijn er eind april 2016 voor het eerst, op onze reis van Delfzijl naar Sloten. Helaas zijn dan de sanitaire voorzieningen in het naast gelegen sportcomplex nog niet open voor watersporters. We snappen het wel, want wij zijn de enige in het kleine haventje. Gelukkig is er walstroom, want het hagelt en sneeuwt en het is bitter koud. Inmiddels hebben we er een paar keer vaker aangelegd. Behalve walstroom, sanitair en water zijn er ook hele vriendelijke havenmeesters in dit pittoreske plaatsje onder de rook van Leeuwarden. De supermarkt en de snackbar zijn op loopafstand.
Boeren en renteniers
De monumentale woningen in het dorpshart hebben ruime tuinen en eeuwenoude bomen waaraan je goed kunt zien dat het plaatsje ooit in trek was bij rijke boeren en renteniers. Je komt langs alle mooie huizen tijdens deze dorpswandeling, met een uitgebreide toelichting van de Werkgroep Historie Mantgum. Ook het interieur van de Mariakerk ademt de sfeer van rijkdom. Dankzij de pachtopbrengsten van de omliggende landerijen heeft het godshuis een prachtig versierd interieur. Het houtwerk is gesneden door de overgrootvader van niemand minder dan Margaretha Zelle.
Margaretha wie? Lees verder onder de foto!
Mata Hari
Margaretha Zelle is de echte naam van ’s werelds beroemdste spionne; Mata Hari, die in 1876 werd geboren in Leeuwarden. Ze ontpopte zich tot een exotisch danseres en minnares van ‘belangrijke’ figuren, die haar in ruil voor allerlei gunsten geld gaven om van te leven. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Margaretha als spion gerekruteerd, maar ze werd later beschuldigd van dubbelspionage en door de Fransen gefusilleerd. Of ze echt een dubbelspion was? Dat is altijd wat mistig gebleven. Wil je meer weten? Lees hier de verhalen van Hanneke Boonstra over Mata Hari!
Middelzee
Mantgum lag vroeger dus aan de Middelzee, een langgerekte watermassa, die vanaf het noorden langs Leeuwarden en Sneek liep en ten oosten van Bolsward eindigde. Die Middelzee is al lang geleden verdwenen. Het enige dat nog rest van de watermassa is de Zwette, ook wel de Sneekertrekvaart genoemd, de vaarverbinding tussen Leeuwarden en Sneek.
Haven van Mantgum
De haven was vroeger zo’n beetje de belangrijkste plek van het dorp. De schuiten kwamen in Mantgum aanleggen voor het inladen en lossen van turf en hooi, en het was de halteplaats van de trekschuit. Op loopafstand stond het café, dat nu, net zoals vroeger, nog steeds goed zichtbaar is als je in het haventje ligt. Tegenwoordig is het een veredelde snackbar, waar je nog steeds een gokje kunt wagen op de fruitautomaat.
Aanleggen in de buurt?
Meer jachthavens vind je op de kaart onderaan de pagina. En heb je tips of aanvullingen? Stuur dan een berichtje!
Geschreven door Marieke. Laatste update april 2023.