Varen in Duitsland moet mét vaarbewijs – en dus niet zonder zoals ik zei…

De dag dat ik dacht zonder vaarbewijs door Duitsland te kunnen varen

Het leek zo’n fijne zorgeloze zaterdag: naar de kapper en daarna een beetje shoppen in de stad. Met als kers op de taart aan het eind van de middag de publicatie van onze nieuwe video, die na vijf weken puzzelen en ploeteren eindelijk klaar was. In de video vertelde ik enthousiast dat je in Duitsland geen vaarbewijs nodig hebt. Lekker makkelijk toch? Nou, niet dus. Nog geen half uur na publicatie kregen we van een alerte volger een berichtje: “Weet je dat zeker?” Paniek! Ik sprong recht overeind, dook samen met Pieter de Duitse vaarregels in en voelde de moed al heel snel in m’n bootsloffen zakken – je hebt wél een vaarbewijs nodig.

Stressniveau stormkracht 9

Binnen no-time zaten we middenin stressniveau stormkracht 9. Video offline en daardoor likes, weergaven én reacties foetsie. En alsof dat nog niet genoeg was, mochten we – lees Pieter – ook nog uren besteden aan het opnieuw ondertitelen van de video. Als je er bij was geweest had je vast hartelijk gelachen om onze paniek tijdens wat meestal een feestelijk moment is, de publicatie van een nieuwe video. Maar alles beter dan foute info de wereld insturen. Les van de dag? Foutje, stress, opnieuw uploaden – en door. En uiteindelijk waren we toch best tevreden over het resultaat. Heb je de video nog niet gezien? Dan kan dat hier!

Rustige rivier

Voordat we aan de reis vanuit het Duitse Haren naar Papenburg begonnen, vonden we het wel wat spannend, die onbekende Eems. Maar een vaste bootgast in Ter Apel vertelde ons al dat het niet zoveel voorstelde, de Eems was volgens hem een rustige rivier, met niet al te veel binnenvaart. En hoewel het natuurlijk altijd een momentopname is, hadden wij dezelfde ervaring. Wij kenden voorheen het stukje vlak over de grens alleen met de auto voor de goedkope boodschappen, meestal naar Meppen of Emlichheim, niet echt hoogtepunten van landschappelijk schoon. Des te verrassender vonden we onze tocht door het Emsland, met als hoogtepunt onze overnachting in de dode zijarm van de Eems bij Herbrum, waar de bevers zich niks aantrokken van ons bootje in hun territorium.

   

Over de Eems naar Papenburg

De titel van de video ‘Nieuw avontuur: de Eems’ dekt niet helemaal de lading. Delen van de rivier zijn gekanaliseerd, waardoor we voorbij Lathen en na Dörpen een stukje over het Dortmund-Eemskanaal varen. Allemaal om de scheepvaart een snelle doorgang te bieden, want zowel Haren als Papenburg hebben van oudsher een rijke maritieme traditie. In Haren zijn een kleine dertig scheepvaartbedrijven gevestigd en ook in Papenburg zetelden tientallen scheepswerven. Vanuit Haren richting het zuiden is de Eems eigenlijk alleen bevaarbaar voor sportboten en kun je naar het oostelijke Ruhrgebied varen over het Dortmund-Eemskanaal, met in Dortmund de grootste kanaalhaven van Europa.

Verrassende veenkolonie

De naam Papenburg komt niet van een paap, zoals je zou kunnen denken als je op de foto hierboven de minderbroeder voor de Sint-Antoniuskerk de vissen ziet voeren. De stad dankt haar naam aan – het inmiddels verdwenen – kasteel Papenborch, dat van de ene eigenaar overging op de andere, totdat een zekere Dietrich von Velen het kasteel kocht. Hij had in Nederland gezien hoe turf als brandstof werd gewonnen en zag in het moerassige Emsland dezelfde kansen. Zo werd hij de grondlegger van de veenkolonie die later Papenburg zou worden. Inmiddels kun je niet meer door de veenkanalen in het centrum varen, maar ze geven de stad een voor Duitse begrippen uniek historisch aanzicht.

Meyer Werft bijna failliet

Wij varen naar de jachthaven op de plek waar de Meyer Werft in 1795 begon. Toen de (cruise)schepen zó groot werden dat ze niet meer door de bruggen pasten, verhuisde de werf naar de huidige locatie vlak naast de Eems. Alleen de loodsen en kranen herinneren nog aan het maritieme verleden van Papenburg, want van de twintig scheepswerven die in 1920 in Papenburg waren gevestigd, is alleen de Meyer Werft nog over. Ook dat scheelde maar een haartje, want de werf dreigde nog niet zo lang geleden failliet te gaan. Dankzij de Duitse staat is het familiebedrijf overeind gebleven en daarmee ook het inkomen gered van duizenden werknemers en toeleveranciers.

Overweeg je ook aan te meren in Yachtclub Turmkanal op de plek van de voormalige haven van de Meyer Werft? Parkeer je boot dan niet voor het clubgebouw, maar meer af in het kommetje vlak ervoor. Dat scheelt ’s avonds behoorlijk wat herrie als het parkeerterrein naast de haven verandert in een racecircuit.

Verdwenen reacties

We gaan nog even terug naar Haren. Want veel vervelender dan het kwijtraken van de weergaven en de likes na het offline halen van de eerste versie van de video, was het verdwijnen van de reacties. Vooral die van @Petromaxer, die een zeer interessante aanvulling had gegeven op de Poolse periode van Haren. Na wat speurwerk wisten we @Petromaxer gelukkig te achterhalen en plaatste hij zijn reactie onder de aangepaste video nog een keertje. Zelfs met extra info (!) over de katholieke zuster Kunegunde, die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog een heldenrol vervulde. Want de non hing bij de nadering van geallieerde vliegtuigen precies op het juiste moment een wit laken uit de koepel van de Martinikerk als teken van overgave, en wist zo een bombardement op Haren te voorkomen.

Met de Poolse periode van Haren worden de eerste drie na-oorlogse jaren bedoeld, waarin de oorspronkelijke bewoners plaats moesten maken voor uit de Emslandlager bevrijde Poolse gevangenen en militairen. Ze konden na de Tweede Wereldoorlog niet terug naar hun vaderland, dat inmiddels onder communistische heerschappij stond. Veel militairen waren fel anticommunistisch en vreesden voor hun veiligheid onder dit regime. Een interessante video over deze geschiedenis kun je hier bekijken.

“Vallen we nu om?”

Deel 3 van de videoserie eindigt in Papenburg. Daar zijn we natuurlijk al lang niet meer. We zijn verder gevaren over de Eems, naar Weener en Ditzum, waarna we door de sluis van Termunterzijl Nederland weer willen binnenvaren. Maar in het zicht van de haven raken we vast, waarop ik angstig aan Pieter vraag: “Vallen we nu om?”. (Spoiler alert: natuurlijk niet.) Je kunt het allemaal volgen in onze volgende filmpjes, waar je wel even geduld voor moet hebben. Gemiddeld is er eentje klaar om de vier à vijf weken.

   

En dan nog even dit

Het onderhouden van de website en het maken van de video’s is niet goedkoop. Wil je ons steunen? Koop dan een vaarroute, voor de prijs van een glaasje rosé. De betaling gaat via creditcard. Klik op de link en het wijst zich vanzelf. Heb je geen creditcard, stuur dan een mailtje naar marieke@decanicula.nl. Wij én heel veel andere watersporters zijn je er dankbaar voor! En als je dan ook nog in de reacties hieronder jouw ervaringen deelt maak je ons helemaal blij!

Pieter en Marieke, Assen november 2025

• Lees ook: Doorvaren na het zomerseizoen
• Lees ook: Vaartocht over de Friese Turfroute

Bronnen:

• Gedenkplaat ter ere van zuster Kunegunde: Ter nagedachtenis aan een vredesstichtster
• NOS: Duitse staat redt cruisescheepbouwer