Met De Canicula het water op: waarom (bijna) elke vaartocht magisch is
Er zijn mensen die zeggen dat geluk niet te koop is. Die mensen hebben duidelijk nog nooit een motor gestart, de lijnen losgegooid en de neus van de boot richting horizon gedraaid. Want net zoals jullie weten wij: zodra je de eerste meters vaart, begint het uitpakken van een cadeau dat je héél graag wilt hebben, maar waarvan je nooit precies weet wat erin zit.
Het wiegen van het water, de zon die de wolken zacht kleurt, de rivieren en meren waarop je gedachten vanzelf vertragen — die vrolijke, half-dromerige staat waarin het lijkt alsof je alle tijd van de wereld hebt. Dát zijn de geluksmomenten waar De Canicula over gaat: de magie van mooie vaartochten. Zoals je beleeft tijdens ons rondje door Noord-Nederland, met een randje Duitsland voor een tikkeltje extra charme.

Vleugje chaos
Maar een beetje magie komt nooit zonder een vleugje chaos. Zo belanden we in de zeesluis van Papenburg achter een schipper die — laten we het vriendelijk zeggen — nog in de beginnersfase zit en ogenschijnlijk doodgemoedereerd op ons af dobbert onder rijkelijk gebruik van z’n boegschroef. Vallen we onvoorbereid droog in het buitendijkse haventje Ditzum, terwijl we dat toch echt wél hadden kunnen weten. En lopen we ongepland oponthoud op als we Nederland weer willen binnenvaren. Maar dát zijn de verhalen die je later het hardst laten lachen — en precies de reden dat we blijven varen. Als je onze jongste avonturen nog niet hebt gezien dan kan dat hier.
Droogvallen in Ditzum
Pieter beweert onderweg bij hoog en bij laag dat aanleggen in de haven van Ditzum geen enkel probleem is. “Daar liggen ook grote vissersschepen!” zegt hij zelfverzekerd, alsof dat een garantie is op blijven drijven. Maar terwijl wij nog tevreden genieten van het mooie haventje, begint het water zich langzaam maar onverbiddelijk terug te trekken. Onze Canicula met een diepgang van 80 centimeter raakt in Ditzum ongeveer drie uur na hoog water de zachte modder en ruim een uur later liggen we helemaal droog.
Romantisch havenplaatsje
Dat moet je er vooral niet van weerhouden om in Ditzum aan te leggen, want het is een prachtig romantisch havenplaatsje, waarvan vooral de kerktoren, de molen en de indrukwekkende spuisluis op de kop van de haven meteen in het oog springen. Er zijn een paar leuke restaurants en in de haven ligt een kleine vissersvloot naast een scheepswerf die vooral historische houten schepen restaureert. Op gezette tijden arriveert en vertrekt de pont naar Petkum, aan de overkant van de Eems. Die meert af aan de westkant van de haven, terwijl aan de oostkant vaste ligplaatsen haaks op de kade zijn geplaatst. Aan het eind van de rij zijn twee passantenplaatsen aan weerszijden van een beweegbare steiger mét walstroom maar zonder water.

Wanhopig op zoek naar ’n douche
We hadden gehoord dat de haven van Ditzum douches had. Spoiler: die waren er dus níét. Gelukkig zou er eentje zijn op de camperplaats Am Deich, een kleine kilometer verderop. Met de handdoek en de shampoo in de badtas gingen we welgemoed op pad, maar helaas. De toegangscode, die we van de havenmeester hadden gekregen, klopte niet en de receptie was onbemand. Dus liepen we heen en weer langs de Eemsdijk, steeds zweteriger, steeds minder fris. Maar rond een uur of vijf verscheen eindelijk de receptionist en kregen we zonder probleem de goede code. Deur open, warm water… en niet vaak was een simpele douche zo’n feestje…
Trekvogels, zeehonden en vissen
De Eems ontspringt in het Teutoburgerwoud en stroomt vierhonderd kilometer verder samen met het Dollard-water bij Emden de Waddenzee binnen. Even daarvoor, na de sluis bij Papenburg, wordt de Eems een getijdenrivier en stroomt het slib heen-en-weer naar het Eems-Dollard-estuarium. Dit gebied, met z’n brede slikken en zoutmoerassen is onderdeel van het Waddengebied. Miljoenen trekvogels komen er op krachten en er wonen zeehonden, vissen en schelpdieren. Dat klinkt heel idyllisch, maar de Eemsmonding is nog steeds het afvoerputje van de, vooral Nederlandse, industrie en het zal nog wel even duren voordat de waterkwaliteit op orde is.

Middeleeuws adres
Langs de Eems lijkt het alsof iemand een taalkundig zaadje heeft geplant dat overal hetzelfde eindigt: Ditzum, Jemgum, Pogum, Hatzum, Petkum. Dat is geen toeval. Het achtervoegsel komt van het Oudfriese ‘heem’ of ‘woonplaats’ — een soort middeleeuws adres dat eeuwenlang heeft standgehouden. Zo werd elke nederzetting langs de Eems een klein ’thuis’ op zichzelf. En als je nu langs de rivier vaart, voelt het bijna alsof je van huisje naar huisje glijdt, elk met zijn eigen verhaal, maar allemaal met dezelfde vriendelijke afsluiting: -um.

De Boog van Ziel
Deel 4 van de videoserie eindigt in Termunterzijl. In de volgende aflevering kijken we daar nog even rond, want de beroemde Boog van Ziel moeten we natuurlijk bewonderen. Maar we zijn daar al lang niet meer. We zijn verder gevaren, door het industriegebied van Delfzijl, via Appingedam en het Damsterdiep naar Groningen. Even leek het erop dat we de sleutel voor het bedienen van de bruggen over het ‘Daamsterdaip’ kwijt waren, maar gelukkig vonden we ‘m nog ergens in een vergeten rommelkistje. Je kunt het allemaal volgen in onze volgende filmpjes, waar je wel even geduld voor moet hebben. Gemiddeld kunnen we er om de vier à vijf weken eentje publiceren op ons YouTubekanaal.
Boekentip over een verloren eiland
Hoewel de Canicula niet echt winterhard is, zijn we tot halverwege november doorgevaren. Dat kon vooral dankzij de dieselkachel die afgelopen winterseizoen werd gemonteerd door de onvolprezen mensen van onze jachthaven de Lemsterpoort in Sloten. Inmiddels staat ons schip daar in de verwarmde loods en vermaken wij ons met het editen van de volgende video’s en het in elkaar knutselen van deze stukjes. Maar er is nog een andere manier om de wintermaanden door te komen, want van één van onze volgers kregen we een hele interessante boekentip!
Vaartocht naar Schokkerhaven
Het boek ‘Het eiland van Anna‘ is geschreven door Eva Vriend en gaat over de aangrijpende geschiedenis van Schokland en de zoektocht naar een verloren thuis. Wij vonden het een heel indrukwekkend verhaal met een zeer verrassend einde. En het mooie is dat Omroep Max deze weken over deze geschiedenis een 4-delige serie uitzendt met Huub Stapel en de schrijfster, gebaseerd op dit boek. Wij maakten al een paar jaar geleden een bijzondere vaartocht naar Schokkerhaven aan de rand van de Noordoostpolder om het opgeslokte voormalige eiland Schokland te verkennen.
En dan nog even dit
Het onderhouden van de website en het maken van de video’s is niet goedkoop. Wil je ons steunen? Koop dan een vaarroute, voor de prijs van een glaasje rosé. De betaling gaat via creditcard. Klik op de link en het wijst zich vanzelf. Heb je geen creditcard, stuur dan een mailtje naar marieke@decanicula.nl. Wij én heel veel andere watersporters zijn je er dankbaar voor!
- Lees ook: Aanleggen in Schokkerhaven
- Lees ook: Vaarroute door Noord-Holland
Bronnen:
- Noordzee: Mysterieuze gezonken steden op de bodem van de Noordzee
- Het Groninger Landschap: het ontstaan van de Dollard
- Pointer: Lozen zonder limiet
Pieter en Marieke, Assen december 2025
Ontdek meer van Varen met de Canicula
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.



